HUKUK
Tasarım Hukuku Başvuruları
Tasarımların hakları 554 Sayılı endüstriyel tasarımların korunması hakkında kanun hükmünde kararname (K.H.K) kapsamında korunmaktadır. Bir tasarım tescil edildiği zamandan itibaren tasarım hukukundaki ulusal ve uluslararası haklarından faydalanmaya başlamaktadır. Türkiye’de tasarım hukuku uluslararası kanunlardan ve ortak alınmış kararlar neticesinde oluşturulmuştur. Tüm ülkelerde Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı (WIPO) tarafından kontrol edilen ortak hukuk kuralları mevcuttur.
Tasarım sahiplerinin haksız kullanımlara ve tasarım başvurularına karşı başvurabileceği hukuki yollar ve dava türleri vardır:
TASARIMIN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ
(554 KHK 44)
Tasarımın hükümsüzlüğü 43/c uyarınca önceki hak sahibi ve 13,14,15,16.maddeler uyarınca tasarım hakkına sahip kişilerle birlikte herkes tarafından ileri sürülebilir.
Koruma süresinin devamınca veya hakkın sona ermesini izleyen 5 yıl içinde edilebilir.
Yetkili ve görevli mahkeme tarafından karar verilir.
-tasarım kanunu için tıklayın-
Tasarımın Hükümsüzlük Nedenleri
Tasarım konusunun, bu KHK’nın 5.-10. maddelerinde belirtilen koruma şartlarına sahip olmadığı ispat edilmişse;
Bu KHK’nın 13,14,15,16.maddesinde belirtilen hak sahipliğinin başka kişiye veya kişilere ait olduğu ispat edilmişse;
Tescilli bir tasarımın sonradan kamuya açıklanan aynı veya benzer nitelikteki diğer tasarımın başvuru tarihi kendisinden önce ise;
Tasarım belgesi sahibinin, 13,14,15,16.maddelere göre tasarım hakkına sahip bulunmadığı hakkındaki iddia ancak bu maddelerde belirtilen hak sahipleri tarafından ileri sürülür. Bu durumda, KHK’nın 19.maddesi (GASP) hükmü uygulanır.
Hükümsüzlük nedenleri tasarım başvurusu veya tescilin sadece bir bölümüne ilişkin bulunuyorsa, sadece o bölümü etkileyen ürün veya ürünler için iptal suretiyle, kısmi hükümsüzlüğe karar verilir;
Kısmi hükümsüzlük sonucu, iptal edilmeyen ürün veya ürünlerle ilgili kısım için koruma geçerliliğini sürdürür.
TASARIMDAN DOĞAN HAKKA TECAVÜZ HALİNDE HUKUK DAVALARI
(551 KHK 136 ve devamı)
Tasarım Hakkına Tecavüz Sayılan Fiiller
a) Tasarım sahibinin izni olmaksızın tasarımın aynını veya belirgin bir şekilde benzerini yapmak, üretmek, piyasaya sunmak, satmak, sözleşme akdi için icabda bulunmak, kullanmak, ithal etmek ve bu amaçlarla depolama, elde bulundurmak ;
b) Tasarım belgesi sahibi tarafından sözleşmeye dayalı lisans yoluyla verilmiş hakları izinsiz genişletmek veya bu hakları üçüncü kişilere devir etmek;
c) Bu fiillere iştirak veya yardım veya bunları teşvik etmek veya hangi şekil ve şartlarda olursa olsun bu fiillerin yapılmasını kolaylaştırmak;
d) Kendisinde bulunan ve haksız olarak üretilen veya ticaret alanına çıkarılan eşyanın nereden alındığını veya nasıl sağlandığını bildirmekten
e) Gasp
f) Koruma kapsamındaki tasarımın tescilli olduğuna ilişkin kaydın ürün, ambalaj veya fatura üzerine konulmamış olması, eylemi tecavüz olmaktan çıkarmaz.
g) Tescil işaretleri kusurun değerlendirilmesi sırasında dikkate alınır.
Tasarım Hakkına Tecavüze İlişkin Talepler
Tasarım sahibinin talepleri:
* Tecavüzün tespiti.
* Tecavüzün durdurulması.
* Tecavüzün önlenmesi.
* Tecavüzün giderilmesi maddi manevi tazminat
* Eşya ve üretim malzemelerine el konulması.
* El konulan ürün ve araçlar üzerinde mülkiyet hakkı tanınması. (Değer, tazminattan düşülür.)
* El konulan ürünlerin şekil değiştirilmesi mümkün değilse imhası.
* Mahkeme kararının ilanı.
Tasarım Hakkına Tecavüze İlişkin Tazminat Talepleri
Yoksun kalınan kazanç:
* Tecavüzcünün rekabeti olmasaydı tasarım sahibinin muhtemel geliri,(önceki yıllar baz alınır)
* Tecavüzcünün tasarımı kullanmakla elde ettiği kazanç,
* Olası lisans bedeli.
Tasarım sahiplerinin haksız kullanımlara ve tasarım başvurularına karşı başvurabileceği hukuki yollar ve dava türleri vardır:
TASARIMIN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ
(554 KHK 44)
Tasarımın hükümsüzlüğü 43/c uyarınca önceki hak sahibi ve 13,14,15,16.maddeler uyarınca tasarım hakkına sahip kişilerle birlikte herkes tarafından ileri sürülebilir.
Koruma süresinin devamınca veya hakkın sona ermesini izleyen 5 yıl içinde edilebilir.
Yetkili ve görevli mahkeme tarafından karar verilir.
-tasarım kanunu için tıklayın-
Tasarımın Hükümsüzlük Nedenleri
Tasarım konusunun, bu KHK’nın 5.-10. maddelerinde belirtilen koruma şartlarına sahip olmadığı ispat edilmişse;
Bu KHK’nın 13,14,15,16.maddesinde belirtilen hak sahipliğinin başka kişiye veya kişilere ait olduğu ispat edilmişse;
Tescilli bir tasarımın sonradan kamuya açıklanan aynı veya benzer nitelikteki diğer tasarımın başvuru tarihi kendisinden önce ise;
Tasarım belgesi sahibinin, 13,14,15,16.maddelere göre tasarım hakkına sahip bulunmadığı hakkındaki iddia ancak bu maddelerde belirtilen hak sahipleri tarafından ileri sürülür. Bu durumda, KHK’nın 19.maddesi (GASP) hükmü uygulanır.
Hükümsüzlük nedenleri tasarım başvurusu veya tescilin sadece bir bölümüne ilişkin bulunuyorsa, sadece o bölümü etkileyen ürün veya ürünler için iptal suretiyle, kısmi hükümsüzlüğe karar verilir;
Kısmi hükümsüzlük sonucu, iptal edilmeyen ürün veya ürünlerle ilgili kısım için koruma geçerliliğini sürdürür.
TASARIMDAN DOĞAN HAKKA TECAVÜZ HALİNDE HUKUK DAVALARI
(551 KHK 136 ve devamı)
Tasarım Hakkına Tecavüz Sayılan Fiiller
a) Tasarım sahibinin izni olmaksızın tasarımın aynını veya belirgin bir şekilde benzerini yapmak, üretmek, piyasaya sunmak, satmak, sözleşme akdi için icabda bulunmak, kullanmak, ithal etmek ve bu amaçlarla depolama, elde bulundurmak ;
b) Tasarım belgesi sahibi tarafından sözleşmeye dayalı lisans yoluyla verilmiş hakları izinsiz genişletmek veya bu hakları üçüncü kişilere devir etmek;
c) Bu fiillere iştirak veya yardım veya bunları teşvik etmek veya hangi şekil ve şartlarda olursa olsun bu fiillerin yapılmasını kolaylaştırmak;
d) Kendisinde bulunan ve haksız olarak üretilen veya ticaret alanına çıkarılan eşyanın nereden alındığını veya nasıl sağlandığını bildirmekten
e) Gasp
f) Koruma kapsamındaki tasarımın tescilli olduğuna ilişkin kaydın ürün, ambalaj veya fatura üzerine konulmamış olması, eylemi tecavüz olmaktan çıkarmaz.
g) Tescil işaretleri kusurun değerlendirilmesi sırasında dikkate alınır.
Tasarım Hakkına Tecavüze İlişkin Talepler
Tasarım sahibinin talepleri:
* Tecavüzün tespiti.
* Tecavüzün durdurulması.
* Tecavüzün önlenmesi.
* Tecavüzün giderilmesi maddi manevi tazminat
* Eşya ve üretim malzemelerine el konulması.
* El konulan ürün ve araçlar üzerinde mülkiyet hakkı tanınması. (Değer, tazminattan düşülür.)
* El konulan ürünlerin şekil değiştirilmesi mümkün değilse imhası.
* Mahkeme kararının ilanı.
Tasarım Hakkına Tecavüze İlişkin Tazminat Talepleri
Yoksun kalınan kazanç:
* Tecavüzcünün rekabeti olmasaydı tasarım sahibinin muhtemel geliri,(önceki yıllar baz alınır)
* Tecavüzcünün tasarımı kullanmakla elde ettiği kazanç,
* Olası lisans bedeli.
